Tình huống: A và B kết hôn có hai đứa con chung (5 tuổi và 8 tuổi), tài sản chung là căn nhà (trị giá 6 tỷ). A và B có mâu thuẫn nên cả hai ly thân, sau đó anh A di chúc để lại toàn bộ tài sản căn nhà cho em trai mình là X và di chúc có công chứng. Hai năm sau anh A mất. Vậy chị B và các con có được hưởng di sản từ anh A không?
Trả lời:
Căn nhà trị giá 6 tỷ đồng là tài sản chung của vợ chồng, và hai vợ chồng A, B chỉ mới ly thân chứ chưa ly hôn, do đó anh A có quyền đối với 1/2 giá trị căn nhà tương ứng 3 tỷ (quyền sử dụng đất và quyền sở hữu nhà) còn 1/2 còn lại tương ứng 3 tỷ là của chị B
Căn cứ vào Điều 33 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 thì:
Điều 33. Tài sản chung của vợ chồng
- Tài sản chung của vợ chồng gồm tài sản do vợ, chồng tạo ra, thu nhập do lao động, hoạt động sản xuất, kinh doanh, hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản riêng và thu nhập hợp pháp khác trong thời kỳ hôn nhân, trừ trường hợp được quy định tại khoản 1 Điều 40 của Luật này; tài sản mà vợ chồng được thừa kế chung hoặc được tặng cho chung và tài sản khác mà vợ chồng thỏa thuận là tài sản chung.
Quyền sử dụng đất mà vợ, chồng có được sau khi kết hôn là tài sản chung của vợ chồng, trừ trường hợp vợ hoặc chồng được thừa kế riêng, được tặng cho riêng hoặc có được thông qua giao dịch bằng tài sản riêng.
Mặc dù di chúc anh A để lại toàn bộ di sản cho em trai mình là X, tuy nhiên theo Điều 644 của Bộ luật Dân sự 2015 thì con chưa thành niên và vợ (chị B ) vẫn được hưởng phần di sản bằng 2/3 suất của một người thừa kế theo pháp luật nếu di sản được chia theo pháp luật.
Điều 644. Người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc
- Những người sau đây vẫn được hưởng phần di sản bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật nếu di sản được chia theo pháp luật, trong trường hợp họ không được người lập di chúc cho hưởng di sản hoặc chỉ cho hưởng phần di sản ít hơn hai phần ba suất đó:
- a) Con chưa thành niên, cha, mẹ, vợ, chồng;
- b) Con thành niên mà không có khả năng lao động.
- Quy định tại khoản 1 Điều này không áp dụng đối với người từ chối nhận di sản theo quy định tại Điều 620 hoặc họ là những người không có quyền hưởng di sản theo quy định tại khoản 1 Điều 621 của Bộ luật này.
Nếu chia di sản theo pháp luật thì sẽ chia thành 3 phần, mỗi phần 1 tỷ đồng. Theo đó, thì di sản của anh A sẽ được chia cho chị B và hai người con (dưới 18 tuổi) mỗi người là 2/3 của 1 tỷ đồng là 666.666.666,67 đồng.
Như vậy, tổng giá trị tài sản của chị B sau khi đã chia di sản của chồng chị 3.666.666.666,7 đồng và hai người con dưới 18 tuổi mỗi người 666.666.666,67 đồng.
Ngoài ra, nếu chị B đang quản lý di sản (căn nhà) thì có thể yêu cầu thanh toán thêm phần chi phí bảo quản di sản (nếu có)